Teks Khutbah Shalat
Gerhana
Saking Grahana Srengenge
Ustadz Sadmonodadi
اَلْحَمْدُ لِلَّهِ الْــمَلِكِ الْحَقِّ الْــمُبِيْن، اَلَّذِي أَرْسَلَ
آيَاتِهِ عِبْرَةً لِلْمُعْتَبِرِيْن، وَأَظْهَرَ شَيْئًا مِنْ قُدْرَتِهِ
هِدَايَةً لِلْمُهْتَدِيْن. وأَشْهَدُ أَنْ لاَ إِلَهَ إِلاَّ اللهُ وَحْدَهُ لاَ
شَرِيْكَ لَه إِلَهُ اْلأَوَّلِيْن وَالْآخِرِين، وَأَشْهَدُ أَنَّ مُحمّداً
عَبدُهُ ورَسُولُهُ الْــمَبْعُوثُ رَحْمَةً لِلْعَالَــــمِيْن، وَ صَلَّى اللهُ
عَلَيْهِ وَعَلَى آلِهِ وَأَصْحَابِهِ وَالتَّابِعِيْنَ لَهُمْ بِإِحْسَانٍ إِلَى
يَوْمِ الدِّين. أَمَّا بَعْدُ : فَياَ عِبَادَاللهِ أُوْصِيْكُمْ
وَإِيَّايَ بِتَقْوَاللهِ فَقَدْ فَازَ الْمُتَّقُوْنَ
Jama’ah
shalat kusuf ingkang dipun rahmati Allah subhanahu wata'ala…
Syukur alhamdulillah kita kunjukaken
dhumateng Allah subhanahu wa ta'ala ingkang sampun paring kesempatan dhumateng kita sami saged mriksani
grahana srengenge; setunggal saking tanda kuwaosipun Allah SWT. Kita sami
gumbira awit kaparengaken makempal wonten papan punika kangge ngegungaken Asma
Dalem Allah. Allah sampun mbikak manah kita sami, sahengga kita kalebet dhumateng
ewonipun tiyang iman ingkang ndadosaken
grahana srengenge siang punika pinangka sarana taqarrub dhumateng Allah.
Saestu tuna tumrap tiyang-tiyang ingkang
nggadhahi kesempatan mriksani grahana srengene ananging mboten tambah iman lan
taqwanipun. Saestu tuan menggahing tiyang ingkang mboten ngginaaken kesempatan
ingkang sae punika kangge dzikir, ngegungaken Asma Dalem Allah, Dzat Ingkang Maha
Kuwaos. Kita nggadhahi pangajab mugi Allah nglebetaken kita sami dados
tiyang-tiyang ingkang nggadhahi akal kados
dene dipun sebat ing surah Ali Imran ayat 191 :
الَّذِينَ
يَذْكُرُونَ اللَّهَ قِيَامًا وَقُعُودًا وَعَلَى جُنُوبِهِمْ، وَيَتَفَكَّرُونَ
فِي خَلْقِ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ، رَبَّنَا مَا خَلَقْتَ هَذَا بَاطِلًا،
سُبْحَانَكَ فَقِنَا عَذَابَ النَّارِ
“(yaiku)
wong-wong kang eling marang Allah sakjrone ngadeg, lungguh utawa ing kahanan
teturon, lan wong-wong mau mikirake ngenangi diciptane langit lan bumi (karo
clathu), “Duh Pangeran Kawula, PAnjenengan mboten nyipta sedaya punika kanthi
tanpa guna; Maha Suci Panjenengan, mugi Panjenengan kersa njagi kula sedaya
saking adzab neraka”
Jama'ah
rahimakumullah!
Grahana punika prastawa alam ingkang
dipun sebabaken amargi kalenggahan mbulan, bumi lam srengenge mbentuk garis
lurus. Nalikanipun posisi mbulan ing tengah antawisipun bumi lan srengenge.
Grahana srengenge kedadosan amargi sorot
srengene tumuju bumi dipun alang-alangi mbulan.
Pramila leres pangandikanipun Rasulullah SAW bilih grahana punika mboten wonten
hubunganipun kaliyan lair utawi pejahipun setunggal tiiyang kados ingkang dipun
pitados tiyang Qurays wekdal semanten. Makaten ugi grahana mboten wonten
hubunganipun kaliyan mapinten-pinten carios khurafat ingkang dipun yakini para
sepuh rumiyin. Ing masyarakat Jawi upaminipun kala rumiyin nggadhahi
kapitadosan menawi grahana srengenge punika sebabipun srengenge dipun caplok
dening buta. Tiyang-tiyang sami nuthuk kentongan lan tetabuhan sanes kangge
ngajrih-ajrihi dan ngusir buta mau. Ilmu lan sains sampun mbukteaken bilih
kapitadosan punika lepat lan lampah
ingkang makaten saestu tumindak bodho lan perkawis ingkang saestu sia-sia.
Kaum muslimin
rahimakumullah!
Senadyan
grahana srengenge punika mujudaken peristiwa astronomi biasa, mboten ateges
kula panjenengan sami mboten sami saged mendhet piwucal. Sinaosa grahana mbulan
mujudaken peristiwa alam biasa, ananging estunipun kathah piwucal ingkang saged
kita pethik. Ing antawisipun piwucal ingkang saged kita pethik injih punika :
Sepisan, grahana
srengenge mujudaken bukti kuwaosipun Allah
Jagad raya lan saisinipun punika Allah ingkang nyipta,
nguwaosi lan ngupakara. Allah punika panguwaos mutlak alam raya. Mboten wonten
makhluk ingkang nggadhahi kuwaos ing alam raya punika sinaosa sekedhik kemawon.
Menawi Allah mboten ngersaaken mangka setunggal kedadosan mboten badhe kelampahan. Kosok wangsulipun menawi Allah
ngersaaken mangka mboten wonten ingkang saged ngalang-alangi.
Ing dalem surat al-Maidah ayat 120 Allah ngendika :
لِلّٰهِ
مُلْكُ السَّمٰوٰتِ وَالْاَرْضِ وَمَا فِيْهِنَّ ۗوَهُوَ عَلٰى كُلِّ شَيْءٍ
قَدِيْرٌ ࣖ
"Kagungane
Allah kraton langit lan bumi lan apa wae kang dadi isine; lan Dheweke Allah
Maha Kuasa marang sawiji apa ".
Kaum muslimin rahimakumullah!
Piwucal kaping kalih, prastawa grahana
srengenge dados bukti bilih bumi, mbulan, srengene lan isi jagad punika sedaya
sami tumungkul dhumateng Allah. Menapa kemawon ingkang wonten ing alam raya
punika ing dalem kuwaosipun Allah. Allah ngendika ing dalem surah surat
Fushshilat ayat 37 :
وَمِنْ
ءَايَٰتِهِ ٱلَّيْلُ وَٱلنَّهَارُ وَٱلشَّمْسُ وَٱلْقَمَرُ ۚ لَا تَسْجُدُوا۟
لِلشَّمْسِ وَلَا لِلْقَمَرِ وَٱسْجُدُوا۟ لِلَّهِ ٱلَّذِى خَلَقَهُنَّ إِن
كُنتُمْ إِيَّاهُ تَعْبُدُونَ
“Lan
ing antarane tandha-tandha kuwasane Allah yaiku anane bengi lan awan, srengenge
lan mbulan. Aja padha nyembah srengenge utawa mbulan, ananging padha sujuda
marang Allah Dzat kang Nyipta, menawa sira mung nyembah marang Dheweke Allah.” (QS. Fushshilat: 37)
Pramila mboten
sakmesthinipun barang ingkang kacipta dening Allah punika dipun dadosaken
sembahan, dipun dadosaken papan perlunipun nyembah lan nyenyuwun. Mboten pantes
manungsa punika nyembah lan nyuwun dhumateng makhluk ingkang mboten ndumugeaken
manfaat sekedhik kemawon kadosta : ingkang nengga kajeng-sela, gaman pusaka utawi barang-barang sanesipun. Awit sasanesipun
Allah punika, sedaya kalebet makhluk ingkang mboten nggadhahi kuwaos. Manungsa
kedahipun anamung nyembah lan nyuwun dhumateng Allah, Dzat ingkang Maha Kuwaos,
Maha Sugih lan Maha Praakosa.
Ma'asyiral
muslimin rahimakumullah!
Kaping tiga, prastawa grahana mujudaken pepenget lan sarana kangge
nuwuhaken raos ajrih ing manahipun manungsa.
Rasulullah
ﷺ ngendika:
إِنَّ
الشَّمْسَ وَالقَمَرَ آيَتَانِ مِنْ آيَاتِ اللهِ لاَيَنْكَسِفَانِ لِمَوْتِ
أَحَدٍ وَلاَ لِحَيَاتِهِ فَإِذا رَأَيْتُمْ ذَلِكَ فَادْعُوْااللهَ وَكَبِّرُوْا
وَصَلُّوْا وَتَصَدَّقُوْا
"Saktemene srengenge lan mbulan iku bukti tandha
kuwasane Allah. Temen loro-lorone (srengene lan mbulan) ora bakal ngalami
grahana amarga matine utawa laire sawiji wong. Mula, nalikane sira kabeh meruhi
grahana mangka padha ndedongaa marang Allah, padha takbira, padha shalata lan
padha mbayara sedekah." (HR Bukhari dan Muslim).
Prastawa
grahana srengenge mujudaken pepenget prasaja ingkang mesthini-pun saged dipun
tampi sinten kemawon sae tiyang ingkang nggadhahi ilmu utawi tiyang awam, sae
ingkang sampun dhewasa utawi lare-lare.
Grahana ngemutaken bilih Allah mboten anamung saged ndadosaken
petengipun alam raya punika; malah-malah setunggal wekdal samangke Allah badhe ngrisak
jagad punika sakrisak-risakipun : murih manungsa sami ngemuti kuwaosipun Allah;
ngemuti janji-janji-Nipun, emut dhumateng swarga lan neraka, emut dhumateng
gesang akhiratipun.
Mangka
sampun sakmesthinipun grahana srengenge nuwuhaken raos ajrih lan khawatir ing manahipun sedaya tiyang ingkang iman
ngengingi gesang akhiratipun. Emut pejah
sageda ndadosaken manungsa ngathah-athahaken amal shalih lan nilaraken
maksiyat. Mangka pesen Rasul dhumateng tiyang-tiyang ingkang nyumurupi grahana
lan tuwuh raos ajrih ing manahipun prayogi lajeng : faad'uullaha,
wa kabbiruu, wa shalluu, watashaddaquu – padha donga marang Allah, ucapna takbir, padha sholata lan padha
sedhekaha.
Jamaah
rahimakumullah!
Makaten khutbah singkat sampun kula
aturaken. Mungkasi khutbah mangga kita sami ndedonga :
اَلْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَلَمِيْنَ.
وَالصَّلاَةُ وَالسَّلاَمُ عَلىَ مُحَمَّدٍ وَ عَلىَ اَلِهِ وَصَحْبِهِ
أَخْمَعِيْنَ
اَللَّهُمَّ اغْفِرْ لِلْمُؤْمِنِيْنَ وَالْمُؤْمِنَاتِ
وَالْمُسْلِمِيْنَ وَالْمُسْلِمَاتِ الأَحْيَاءِ مِنْهُمْ وَاْلأَمْوَاتِ إِنَّكَ
سَمِيْعٌ قَرِيْبٌ مُجِيْبُ الدَّعَوَاتِ
رَبَّنَا اغْفِرْ لَنَا وَلِإِخْوَانِنَا الَّذِيْنَ سَبَقُوْنَا
بِالْإِيْمَانِ وَلَا تَجْعَلْ فِيْ قُلُوْبِنَا غِلًّا لِلَّذِيْنَ آمَنُوا
رَبَّنَا إِنَّكَ رَءُوفٌ رَحِيمٌ
اَللَّهُمَّ آمِنَّا فِيْ أَوْطَانِنَا وَأَصْلِحْ أَئِمَّتَنَا
وَوُلَاةَ أُمُوْرِنَا وَاجْعَلْ وِلَايَتَنَا فِيْ مَنْ خَافَكَ وَاتَّقَاكَ
وَاتَّبَعَ رِضَاكَ يَا رَبَّ الْعَالَمِيْنَ. اَللَّهُمَّ وَفِّقْ وَلِيَّ
أَمْرِنَا لِهُدَاكَ وَاجْعَلْ عَمَلَهُ فِيْ رِضَاكَ، وَارْزُقْهُ الْبِطَانَةَ
الصَّالِحَةَ النَاصِحَةَ يَا رَبَّ الْعَالَمِيْنَ
رَبَّنَا اغْفِرْ لَنَا وَلِوَالِدَيْنَا وَارْحَمْهُمَا كَمَا
رَبَّيَانَا صِغَارًا
رَبَّنَا اغْفِرْ لَنَا ذُنُوْبَنَا وَإِسْرَافَنَا فِيْ أَمْرِنَا
وَثَبِّتْ أَقْدَامَنَا وَانْصُرْنَا عَلَى الْقَوْمِ الْكَافِرِيْنَ
رَبَّنَا آتِنَا فِي الدُّنْيَا حَسَنَةً وَفِي الْآخِرَةِ حَسَنَةً
وَقِنَا عَذَابَ النَّارِ
وصلى الله على نبينا محمد وعلى اله وصحبه أجمعين
سُبْحَانَ رَبِّكَ رَبِّ الْعِزَّةِ عَمَّا يَصِفُونَ وَسَلَامٌ
عَلَى الْمُرْسَلِينَ وَالْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ
إرسال تعليق